ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀ.ਬੀ. ਦਾ ਇਲਾਜ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸੁਮਿਤਾ ਸੋਫਤ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਟੀ.ਬੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਤਪਦਿਕ ਜਾਂ ਫਿਰ ਟੀਬੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਵਾਲਿਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਉੱਨਤ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਰਹਿਣ- ਸਹਿਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਟੀਬੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਕੰਟਰੋਲ ਅਤੇ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਦਾ ਪੁਨਰਜੀਵਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਟੀ.ਬੀ.ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਕਾਰਣ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਪੈਸੇ ਦੀ ਘਾਟ, ਮਾੜੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਾੜੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ।
ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੁੱਧ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵ (PPD) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਟਿਊਬਰਕਿਊਲਿਨ ਚਮੜੀ ਦੀ ਜਾਂਚ (TST) ਜਿਸਨੂੰ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਟੈਰਾਟੋਜਨਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਟੀਬੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ TST ਕਾਫੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਇਹ ਸਰਗਰਮ ਅਤੇ ਲੁਕਵੇਂ ਟੀਬੀ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਟੀਬੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਢੁਕਵੀਂ ਐਂਟੀ-ਟੀਬੀ ਥੈਰੇਪੀ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ।
ਟੀਬੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਜਾਂ ਫਿਰ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਲਈ ਟੀਬੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਵਿਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੇ ਲਈ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ‘ਤੇ ਟੀਬੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਾ। ਇਸਦੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਕਿ ਟੀਬੀ ਵਰਗੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ‘ਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਟੀ.ਬੀ. ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਮਾਤਾ- ਪੀਤਾ ਦੇ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟੈਸਟ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਲਾਜਮੀ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।
ਇਸਦੇ ਕਈ ਅਧਿਐਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਕਿ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਅਸਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਟੀਬੀ-ਰੋਧੀ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਦੀ ਸਫਲ ਵਰਤੋਂ ਦੁਆਰਾ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਗਰਭ ਧਾਰਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਟੀਬੀ ਦੀ ਲਾਗ ਦਰ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਟੀਬੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਕਾਫੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦਾ ਟੀਬੀ ਦੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਕੋਰਸ ‘ਤੇ ਮਾਮੂਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਟੀਬੀ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਬੂੰਦਾਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਤੋਂ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਟੀਬੀ ਦੇ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਜਦੋਂ ਖੰਘਦਾ, ਛਿੱਕਦਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲ- ਬਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੌਰਾਨ ਲਾਰ ਜਾਂ ਬਲਗ਼ਮ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਹਵਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਨਾਲ ਖੜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਸਾਹ ਰਾਹੀਂ ਅੰਦਰ ਲਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਸਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਛੂਤ ਵਾਲੇ ਕਣ ਐਲਵੀਓਲੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਹੋਰ ਸੈੱਲ ਟੀਬੀ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਨਿਘਲ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਟੀਬੀ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਲਿੰਫੈਟਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਅਸਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ, ਗੁਰਦੇ, ਬੋਨ ਮੈਰੋ, ਮੇਨਿੰਜ, ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਘੇਰੇ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵਰਗੇ ਉੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦਬਾਅ ਵਾਲੇ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਫੈਲਦਾ ਹੈ।
ਅਸਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਵਰਗੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਖਾਸ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਨਾ ਮਾਤਰ ਜਾਂ ਫਿਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੱਛਣ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਗਾਤਾਰ ਖੰਘ ਹੋਣਾ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਵਟ ਹੋਣਾ, ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਭਾਰ ਘਟਣਾ, ਭੁੱਖ ਦੀ ਕਾਫੀ ਜਿਆਦਾ ਘਾਟ ਹੋਣਾ, ਬੁਖਾਰ ਹੋਣਾ, ਖੰਘ ਦੌਰਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਖੂਨ ਵਗਣਾ, ਰਾਤ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਜਿਆਦਾ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ। ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਤੇ ਆਪਣੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਟੀਬੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣਾ ਕਾਫੀ ਜਿਆਦਾ ਜਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਵਰਗੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਖੰਘ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਟਾਈਮ ਅਜਿਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਟੀਬੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਟੀਬੀ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤਪਦਿਕ ਦਾ ਇਲਾਜ
ਅਜੇ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਪੱਕਾ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿ ਟੀ.ਬੀ. ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਜਾਂ ਜਣੇਪੇ ਵਿੱਚ ਅਣਚਾਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਟੀ.ਬੀ ਤੋਂ ਪੀੜਿਤ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਅਤੇ ਜਣੇਪੇ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਜਾਂ ਫਿਰ ਦੇਰ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਵਾਲੀ ਟੀ.ਬੀ. ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੂਟਿਕ ਏਜੰਟ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟੀਬੀ ਦਾ ਪੂਰਵ-ਅਨੁਮਾਨ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ-ਡਰੱਗ ਥੈਰੇਪੀ ਲੈਣ ‘ਤੇ ਡਰੱਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਟੀ.ਬੀ. ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਲਈ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਜੀਵ ਦੀ ਡਰੱਗ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ, ਜੋ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਆਈਸੋਨੀਆਜ਼ਿਡ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪਾਈਰੀਡੋਕਸਾਈਨ ਜ਼ਰੂਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਟ੍ਰੈਪਟੋਮਾਈਸਿਨ ਲੈਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਕਿਉਂਕਿ, ਇਹ ਭਰੂਣ ‘ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਟੀਬੀ-ਰੋਧੀ ਦਵਾਈਆਂ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਲੈਸੈਂਟਾ ਵਿੱਚੋਂ ਹੋਕੇ ਗੁਜਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਭਰੂਣ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਾੜ੍ਹਾਪਣ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਕੋਈ ਵੀ ਪੱਕਾ ਸਬੂਤ ਇਹਨਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਜਮਾਂਦਰੂ ਵਿਗਾੜਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜੋੜਦਾ। ਰਿਫਾਮਪਿਨ ਅਤੇ ਆਈਸੋਨੀਆਜ਼ਿਡ ਨੂੰ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਜੋਖਮਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ, ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਔਰਤ ਨੂੰ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਆਖਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਮੌਖਿਕ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲੈਕਟਿਕ ਵਿਟਾਮਿਨ K1 ਦੀ ਸਲਾਹ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਵਰਗੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ, ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਭਰੂਣ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾ ਹੋਣ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਅਤੇ ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਡਿਲੀਵਰੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ।
Latest Posts

आखिर क्या होता है नेचुरल आईवीएफ साइकिल? डॉक्टर से जानें इसके क्या फायदे होते हैं?

डॉक्टर से जानिए बच्चेदानी में सूजन के लक्षण, कारण और इलाज

आपका अगला कदम क्या हो सकता है, आईवीएफ की असफलता के बाद? जाने डॉक्टर से

The Role of the Immune System in IVF Success

गर्भावस्था के दौरान होने वाली खुजली के लक्षण, कारण और उपचार के तरीके



